Siyasi maksatlı kredi derecelendirme kuruluşlarından Fitch’in ABD’nin notunu kırması neyin alameti?

Kovid pandemisinin neden olduğu global ekonomik gerileme ve NATO’nun Ukrayna’da Rusya’ya karşı yürüttüğü vekalet savaşının sonuçları, ortalarında İsviçre ve Singapur’un bulunduğu giderek daha az sayıda ülkeyi AAA kredi notuyla övünme kabiliyetiyle bıraktı.

ABD’nin uzun vadeli kredi notunu AAA’dan AA ‘ya düşüren Fitch bunu ABD’nin gelecek Maltepe Escort 3 yıl içinde mali durumunda beklenen mali bozulma yüksek ve büyüyen hükümet borç yükü ve son 20 yılda ”AAA’ olarak derecelendirilen ülkelere kıyasla yönetişiminin aşınmasıyla gerekçelendirdi.

Fitch ‘yönetişim aşınmasının’ kanıtı olarak, ABD’nin 32.7 trilyon dolarlık devasa ulusal borcunu ödememenin eşiğine geldiği haziran ayında son dakikada varılan borç mutabakatına atıfta bulundu.

Hazine Bakanı Janet Yellen ise not indirimine “Fitch’in kararına mutlaka katılmıyorum. Keyfi ve aktüel olmayan datalara dayanıyor” tepkisini gösterdi.

Fitch Derecelendirmeleri nedir

New York ve Londra İstanbul Escort merkezli Fitch , Batılı üç büyük derecelendirme kuruluşundan biri. Başka ikisi Moody’s ile S&P Global ve onların genel merkezleri de New York şehrinde.

ABD Menkul Değerler ve Borsa Komisyonu , bu üç büyükle birlikte yaklaşık yarım düzine derecelendirme kuruluşunu daha tanıyor: New Jersey merkezli AM Best, Toronto/Kanada merkezli DBRS Morningstar, Columbus/Ohio merkezli Demotech, Haverford/Pensilvanya merkezli Egan-Jones Ratings, HR Ratings de Mexico, Japonya Kredi Derecelendirme Kuruluşu ve tekrar New York merkezli Kroll Bond Derecelendirme Kuruluşu.

Fitch Moody’s ve S P Global birlikte global kredi derecelendirme piyasasının yüzde 95’ini oluşturuyor. Büyük derecelendirme kuruluşlarının bir avuç ülkede (ve büyük üçlünün durumunda yalnızca iki şehirde) ağırlaşması, Batı’ya ve bilhassa ABD’ye muazzam ekonomik güç bahşediyor. Fakat daha fazlası da var.

Birinci sınıf yüksek dereceli ve üst orta dereceli sınıflandırmalarını ‘AAA, AA+, AA, AA-, A+, A, A-‘ diye yapan Fitch, C’ye geçtiğinde alarm zillerini çalıp CCC bandını ‘yüksek riskler, temerrüt muhtemel’, CC bandını ‘çok yüksek riskler, temerrüde yakın’ diye sınıflarken, C’yi ‘temerrüdün eli kulağında’ uyarısı için, R ve D’yi ise ‘gerçek temerrüt’ durumunda kullanıyor.

Moody’s ile S P küçük farklılıklar dışında Anadolu Yakası Escort emsal bir sıralama sistemine sahip

Ülkelerin kredi notları neden değerli

Bireyler şirketler yahut ülkeler için kredi derecelendirmeleri bunlara borç para vermeyle ilgili riskleri objektif olarak pahalandırmak ve temerrüt kredi yükümlülüklerini karşılayamama riskini iddia etmek için tasarlanır

Ülkelere borç vermeyle ilgili risklerle özel olarak ilgilenen ülke kredi notları potansiyel yatırımcılara muhakkak bir ülkeye para dökmenin ne kadar riskli olabileceğine dair göstergeler sağlamak için tasarlanmıştır Bunlar ulusal ekonomik göstergelerin yanısıra ‘ siyasi risklere’ veya bir ülkenin siyasi kararlarından yahut siyasi olaylarından kaynaklanan yatırımcı yahut kredi sağlayıcıya yönelik risklere de odaklanır.

Kredi notları piyasa psikolojisini nasıl tesirler

Klasik liberal iktisat savunucuları çoklukla piyasaları ferdi çıkarlara dayalı optimal istikrarlı ve adil sonuçlara yönlendiren ‘görünmez bir elden’ bahseder. Gerçekte ise psikoloji, yani yatırımcılar, üreticiler ve tüketiciler ortasındaki itimat yahut güvensizlik, talep, üretim ve yatırım yapma yahut borç verme istekliliğini belirlemede kesin değilse de kıymetli rol oynar.

Ulusal kredi notları sözkonusu olduğunda derecelendirme kuruluşlarının tekelleşmesinin sübjektif olarak belirlenen ‘siyasi risk’ etkeniyle birleşmesi bir ülkenin sıralaması ve kredi yatırımı teminat altına alma kabiliyeti kabiliyetsizliğine dair sıklıkla değerli ayrımcı rol üstlenir

Örneğin ABD Hazine Bakanlığı, ABD’nin kredi prestijinin sorgulanabileceğine dair çok sayıda temel prensiplere dayalı delile karşın, Fitch’in AA+ notuna ‘keyfi’ diye kızıp çılgına dönerken, ‘dünyanın atölyesi’ diye anılan global üretim devi Çin, ‘üst orta derece‘ manasına gelen A+ derecesiyle yetinmek zorunda kalıyor.

Tüm periyodik element tablosunun zenginliğine sahip olan ve global petrol doğalgaz üretiminin yüzde 10 15’ini oluşturan Rusya ise temerrüt durumunun sadece birkaç basamak üstü olan CCC derecesiyle cezalandırılıyor.

Ve bu durum Rusya ile Çin’in ulusal borcunun GSYİH’ye oranının ABD’ninki kadar büyük olmaması (sırasıyla yüzde 15.5 ve yüzde 77’ye kıyasla yüzde 120) ve her iki ülkenin para siyaseti yapıcılarının kelamda niceliksel genişlemeye (para basımına) asla Amerikan maliyesi ölçüsünde müsaade vermeyeceği gerçeğine karşın bu türlü.

Kredi derecelendirme siyasallaştırılıyor mu

Gerek şimdiki ekonomik gerçekliklerden gelen darbeyi yumuşatmak gerekse taammüden bir ülkeyi maksat alıp yatırımcıları ve borç vericileri korkutmak gayesiyle kredi notlarının siyasallaştırılması üç büyük derecelendirme kuruluşunun hesaplamalarında büyük ölçüde görünmez ancak değerli bir rol oynar

2015 yılında Ukrayna kriziyle bağlantılı olarak Batılı kredi derecelendirme kuruluşlarının ‘siyasallaştığını’ fark etmeye başlayan Moskova, kendi Rusya Analitik Kredi Derecelendirme Kuruluşu’nu kurdu. Halihazırda Rusya’nın BM Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, o devirde Dışişleri Bakanı Yardımcısı sıfatıyla, Batılı kuruluşları, Rusya’nın iktisadını baltalamaya yönelik ‘siyasileştirilmiş, önyargılı ve siyasi maksatlı’ uğraşlara girişmekle suçladı.

2016’da Çin’in görünümünü düşüren Moody’s ve S&P’ye misal suçlamalarda bulunan Pekin, Halk Cumhuriyeti’nin devlet borcunun tarihî piyasa performansının daima olarak kredi derecelendirme kuruluşlarının değerlendirmesinin üzerinde seyrettiğini belirtip “Bu, önyargı olduğu manasına gelir” dedi.

Üç büyük kredi kuruluşunun siyasi maksatlara alet edildiğine dair tezler yalnızca Amerika’nın hasımlarından gelmiyor

2010’da euro, dolar karşısında tarihi tepelere tırmanırken, Moody’s, Yunanistan’ın kredi notunu dört kademe düşürerek ‘çöp’ statüsüne indirdikten bir yıl sonra üç kademe daha indirerek, AB para ünitesini asla toparlanamadığı bir çöküşe sürükledi.

Brüksel , hiçbir vakit resmen Washington’ı dolap çevirmek ve Moody’s’i Yunanistan kararına itmekle suçlamadı. Lakin Biden idaresinin NATO’nun Rusya’ya karşı Ukrayna vekâlet savaşının ortasında güce muhtaç sanayilere ABD’ye taşınmaları için teşvikler sunmasıyla sanayisizleşme tehdidiyle karşı karşıya kalan Avrupa ülkelerinin son tecrübeleri, ABD’li yetkililerin bu tıp müdahalelere meyyal olduğunun göstergesi.

Başka deyişle üç büyük kredi derecelendirme kuruluşu ülkelerin krediye bedel olma notlarıyla siyasi maksatlarla oynarken tekraren yakalandı

Şimdi geriye kalan tek soru Fitch, ABD’nin notunu düşürmek zorunda kaldıysa, ülkenin durumu gerçekte ne kadar berbat olabilir?

Washington’ın ekonomik sakinliğin eşiğine gelmek (hatta birtakım ölçümlere nazaran sakinlik içinde olmak), doların dünyanın fiili rezerv para ünitesi statüsünü kaybetmesi eğilimiyle başa çıkamamak, şu anda yeşil kağıt modülleri karşılığı aldığı yüz milyarlarca dolar bedelindeki maddi mallar, kaynaklar ve hizmetlerden yoksun kalma riskine ilerlemek üzere kırk yılın çarşambasının biraraya geldiği bir durumla karşı karşıya olduğu biliniyor.

Üçlü A puanının sefasını süren ülkeler hangileri

ABD’nin Fitch’in ‘en yüksek kredi kalitesi’ ile derecelendirdiği ülkeler kürsüsünden düşmesinin akabinde, yalnızca bir avuç ülke, üç büyük derecelendirme kuruluşunun gıptayla bakılan AAA notunu koruyor. Aralarında Avustralya, Danimarka, Almanya, Lüksemburg, Hollanda, İsviçre, Norveç, İsveç ve Singapur var.

Diğer büyük iktisatların sıralamaları değişiklik gösteriyor Hindistan için BBB- (en düşük orta notun en düşük basamağı), Japonya için A yahut A+ (üst orta derece), Endonezya için BBB, Brezilya için BB- yahut BB (yatırım yapılmayan derecede spekülatif), Fransa ve Britanya için AA yahut AA-.